Według danych w Polsce jest 1,8 mln osób z dysfunkcją wzroku, a około 100 tys. to osoby całkowicie niewidome. Brak wzroku może się wydawać końcem świata, nie wspominając o codziennym funkcjonowaniu czy też pracy. Okazuję się, że osoby niewidome czy niedowidzące całkiem dobrze radzą sobie na rynku pracy. Jakie zawody mogą wykonywać?
Czy są przepisy, które regulują ich pracę? Na te pytania odpowiem w tym artykule, ale na początek zatrzymam się przy ważnej definicji dotyczącej osób z niepełnosprawnością wzrokową.
Osoba niewidoma, a ociemniała – czym się różni?
Należy pamiętać o tym, że osoba niewidoma to osoba, która urodziła się bez funkcji wzroku albo straciła go przed 5 rokiem życia. Osoba ociemniała to ta, która straciła wzrok po 5 roku życia i posiada odczucia obrazowe. Osoba niedowidząca to osoba, której widzenie jest ograniczone lub zaburzone i nie jest możliwe skorygowanie tej wady chirurgiczne czy też optycznie za pomocą okularów.
Przykładem powyższego może być fakt, że osoba urodziła się z możliwością widzenia, ale na skutek przebytych chorób czy też wcześniactwa utraciła wzrok. Ta osoba najczęściej nie pamięta, jakie są kolory czy też kształty. Taka osoba rozróżnia je, dotykając danego przedmiotu czy też, czyta Braille’em.
Osoba ociemniała, która pamięta odczucia wzrokowe, tracąc wzrok powoli na skutek np. choroby genetycznej czy też nagle podczas wypadku swoje wyobrażenia buduję na podstawie wrażeń wzrokowych, które nabyła w czasie, kiedy widziała.
Tyflopedagogika – co to oznacza?
Tyflopedagogika to dział pedagogiki specjalnej. Zajmujący się wychowaniem, terapią, rehabilitacją, edukacją osób niewidomych i niedowidzących.
Niedawno powstał zawód ‘’Tyflopedagog’’, który uczy o tym, jak wspierać w życiu codziennym, zawodowym i społecznym osobę niewidomą.
Rodzaje wad wzrok
Klasyfikacja Światowej Organizacji Zdrowia z 1980 roku uznaję za wzrok normalny ostrość wzroku powyżej 0,3. Słabowzroczność od 0,3 do 0,05, a poniżej 0,05 ślepotę całkowitą, poczucie światła oraz ślepotę umiarkowaną.
Najpopularniejsze wady wzroku to:
– krótkowzroczność, polega na zaburzonym widzeniu obrazu z daleka,
– dalekowzroczność, polega na zaburzonym widzeniu znajdujących się blisko przedmiotów.
– astygmatyzm, polega na zamazanym obrazie niezależnie od jego położenia.
Wyróżnia się również starczowzroczność, zez czy też daltonizm.
Praca dla niewidomych – przykładowe zawody
Najlepszą pracą dla niewidomych są zawody, które polegają na tym, że nie wymagają pracy zmysłu wzroku. Są to zawody takie jak:
– muzyk,
– masażysta,
– psycholog,
– konsultant telefoniczny,
– tłumacz,
– socjolog,
– pracownik społeczny,
– informatyk,
– tyflopedagog,
– komentator sportowy.
Okazuję się, że osoby niewidome świetnie odnajdują się w prowadzeniu własnego przedsiębiorstwa czy też jako programiści. Technika poczyniła tak wielkie postępy, że komputery mogą być dostosowane do osób niewidomych. Osobiście mam znajomego, który utracił wzrok po 40 – tym roku życia w wyniku postępującej choroby genetycznej. Prowadzi swoją firmę informatyczną, a jego oferta sięga obsługi firm z zakresu tworzenia aplikacji czy też stron internetowych. Stworzył aplikację ‘’TOTUPOINT’’, która polega na znakowaniu miejsc takich jak instytucje administracji publicznej czy inne miejsca, które pomagają osobom niewidomym dotrzeć do celu za pomocą zainstalowanej aplikacji.
Osoby niewidome są często właścicielami salonów masażu. Korzystają z możliwości otrzymania dotacji na rozpoczęcie działalności. Osoba niepełnosprawna jest inaczej klasyfikowana w procesie przyznawania dofinansowania niż osoba bez orzeczenia o niepełnosprawności, co zachęca do podjęcia się prowadzenia własnej firmy.
Przepisy regulujące pracę osób niewidomych
Przepisów regulujących pracę osób niewidomych i niepełnosprawnych jest sporo, ale ja wymienię te najważniejsze i jak dla mnie – najbardziej istotne. Najważniejszą jest Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych, która weszła w życie w 2008 roku, a w skład tego Zgromadzenia wchodzi 156 państw.
#1 Praca zdalna
To ostatnio gorący temat w prawie pracy. Na nowych przepisach zyskują osoby niewidome czy też niedowidzące. Praca Home Office daje szerokie możliwości osobom z niepełnosprawnością wzrokową.
Praca ta pozwala na model pacy w systemie hybrydowym czy też całkowicie zdalnym. Zawody takie jak telemarketer, informatyk, konsultant telefoniczny czy też stanowisko administracyjne to zawody, które można wykonywać całkowicie lub częściowo zdalnie przez osoby niewidome.
#2 Zatrudnienie wspomagane
To forma pomocy osobom z niepełnosprawnościami, które potrzebują pomocy w podjęciu pełnopłatnej pracy. Formy pomocy są uzależnione od niepełnosprawności czy braku sprawczości w danym obszarze. Często jest to trener czy też pomoc zespołu specjalistów.
Polega ono na tym, że osoby z niepełnosprawnością powinny podjąć pracę ze względu na swoje kompetencje, a nie ze względu na orzeczenie o niepełnosprawności.
Trener jest najczęściej finansowany ze środków PFRON lub środków unijnych. Jest to osoba, która ma za zadanie przybliżyć pracownika z pracodawcą. Poznaje on środowisko pracy, warunki w nim panujące jak i zespół przedstawiając je osobie wspieranej. Pomaga on przeorganizować stanowisko pracy tak, aby dostosować je do osoby niewidomej.
Otrzymane wynagrodzenie powinno być takie samo jak innych osób na dane stanowisko. Osoby niewidome jak najbardziej powinny korzystać z tego typu pomocy.
#3 Pies przewodnik
Pies przewodnik może być przy osobie niewidomej nie tylko w przestrzeni publicznej, komunikacji, ale też w pracy. Pies ma za zadanie być ‘’oczami’’ osoby niewidomej. Pies pomaga w szczególności w odnalezieniu miejsca, do którego zmierza taka osoba, ale też ostrzega przed zagrożeniem w sytuacjach niebezpiecznych. Należy pamiętać o tym, żeby nie dotykać ani też nie głaskać psa asystującego. On wtedy pracuje. Jakakolwiek forma dotyku może być rozproszeniem podczas asysty.
#4 Dostosowanie stanowiska pracy
To bardzo ważne, aby osoba niewidoma miała dostosowane środowisko w pracy. To o czym wspominałam to dostosowane narzędzia pracy takie jak komputer czy inny niezbędny sprzęt, maszyny. Trener wspomagający zatrudnienie jest w tym procesie wielką pomocą. Dostosowanie ma na myśli nie tylko sprzęt, ale też zespół, który powinien być poinformowany o tym, że osoba niewidoma zagości w ich zespole. To znacznie ułatwi adaptację tej osoby w środowisku pracy.
#5 Czas pracy
Osoba o lekkim stopniu niepełnosprawności może pracować 8 godzin dziennie (40 tygodniowo), osoba o umiarkowanym lub znacznym stopniu może pracować 7 godzin dziennie (35 tygodniowo)
Skrócony czas pracy nie jest podstawą do zmniejszenia wynagrodzenia. To prawo, które przysługuje osobie z racji orzeczenia o niepełnosprawności.
#6 Dodatkowa przerwa w pracy
Dodatkowa przerwa wynosi 15 minut i jest wliczana do czasu pracy. Rozumiana jest jako przerwa na odpoczynek czy też gimnastykę usprawniającą. Osoba niewidoma, która w regulaminie pracy ma przysługujące 15 minut przerwy, to dodaję się przysługującą przerwę, co łącznie wychodzi 30 minut.
#7 Dodatkowy urlop
Osobie z umiarkowanym lub znacznym orzeczeniem o niepełnosprawności przysługuje dodatkowe 10 dni urlopu w roku kalendarzowym. Taka osoba nabywa prawo po przepracowanym pełnym roku od przyznania orzeczenia o niepełnosprawności.
Gdzie może pracować osoba niewidoma? Podsumowanie.
Osoba niewidoma czy też niedowidząca może pracować tam, gdzie czuję się na siłach wykonywać swoją pracę. Najczęściej wybierane zawody to zawód masażysty czy też zawody umożliwiające wykonywanie jej w formie zdalnej.
Ważne jest, aby właściciele przedsiębiorstw nie mieli obaw i otwierali się na zatrudnienie osób niewidomych, a osoby niewidome nie bały się zmian, współpracując z potencjalnym pracodawcą i trenerem w zatrudnieniu wspomaganym.
Pamiętać należy, że praca i czynny udział społeczno-biznesowy osoby z niepełnosprawnością wzrokową ma duży wpływ na jej poczucie sprawczości i własnej wartości. Przedsiębiorca, który zatrudnia taką osobę, jest szczególnie atrakcyjny dla swoich klientów. Może stanowić to wyzwanie, ale wierzę, że podjęcie się rozwiązań w tym wyzwaniu przyniesie obopólne korzyści.
Jeśli jesteś osobą z niepełnosprawnością, która nie wie, w którym kierunku podążyć, aby znaleźć swoją pierwszą pracę, wejdź tutaj. Jeśli szukasz pracy, zapoznaj się z naszymi ofertami.
Cześć, mam na Imię Aneta Skrzypek. W AOZ pracuję jako Specjalista ds. rekrutacji i promocji.
Oprócz kontaktu z ludźmi w rekrutacji lubię zaszyć się w biurze i co nieco napisać, czym chętnie dzielę się na naszym blogu.
Jestem osobą z niepełnosprawnością wzrokową, straciłam oko w wypadku, więc temat niepełnosprawności jest mi bliski i to jemu poświęcę najwięcej uwagi.